Hoe je je hoogbegaafde kind helpt zich te concentreren bij te gemakkelijke taken.

Doel: betere concentratie bij gemakkelijke taken.

 

Achtergrond.

Om met voldoening te werken en tot goede prestaties te komen,  is een bepaalde spanningsboog nodig:  niet te hoog en niet te laag.

Veel mensen weten uit ervaring dat ze, als ze te veel stress ervaren, ze niet meer helder kunnen denken en fouten maken die ze zonder stress niet zouden hebben gemaakt.

Wat veel mensen zich niet realiseren is dat hetzelfde gebeurt als ze te weinig spanning ervaren. Ook bij een te lage spanning verlies je je concentratie, kun je niet meer helder denken en bestaat de kans op onnodige fouten.

Voor hoogbegaafde kinderen is het tempo van de instructie in de les en het niveau van de lessen over het algemeen te laag om voor een gezonde spanning te zorgen. Hun gedachten dwalen af. Zo kan het gebeuren dat juist ook gemakkelijk werk stampvol onnodige fouten zit. De valkuil is dat we ook  deze fouten inschatten als onkunde en ze extra laten oefenen i.p.v. te herkennen dat het om te lage spanning gaat.

De kunst is om het spanningsniveau te verhogen zodat ze hun aandacht erbij kunnen houden.

Dat kan natuurlijk door moeilijkere taken aan te bieden die een beroep doen op hogere orde denkvaardigheden of door taken te kiezen die beter bij hun interesse passen.
Maar er zullen altijd taken overblijven die niet interessant zijn en die toch even moeten, of instructies die te langzaam gaan maar die ze toch niet helemaal kunnen missen. Hoe kan je ook in deze  situaties het spanningsniveau  verhogen?

 

Werkwijze.

Stop met het belonen van goede resultaten (of bestraffen van slechte resultaten) om prestaties te stimuleren, maar zoek in plaats daarvan naar oplossingen om de spanning te verhogen.
Wat werkt wel?

 

Verkort de beschikbare tijd zodat ze de taak alleen in hoog tempo af kunnen krijgen.

Mijn zoon maakte vroeger onverwacht veel fouten in zijn huiswerk en ik snapte maar niet wat er aan de hand was. Tot ik een keer naast hem zat toen hij huiswerk maakte en merkte dat hij het goede antwoord tegen mij zei en vervolgens een verkeerd antwoord opschreef. Zelf had hij dat niet eens door. Hij was al weer weg met z’n gedachten. Oppervlakkig gezien leek hij serieus aan het werk maar hij had z’n aandacht er niet bij.
We hebben er toen een wedstrijdje tegen zichzelf  van gemaakt om te kijken hoe snel hij zijn huiswerk af kon hebben. De turbo ging aan. Je raadt het al: foutloos.

 

Doe meerdere dingen tegelijk.

Om naar een instructie te kunnen luisteren die te langzaam gaat kan het soms helpen als je kind tegelijkertijd  een andere taak kan doen die z’n aandacht opeist.

Help je kind ontdekken wat voor taak dat zou kunnen zijn.
Let erop dat het een geschikte taak is waarbij er ruimte blijft om te kunnen luisteren. Tegelijkertijd een boek lezen zal waarschijnlijk niet gaan. Maar afhankelijk van het kind zal een sudoku invullen of een tekening maken of …… wel gaan waardoor ze gemakkelijker de instructie kunnen blijven volgen.

Zelf merk ik dat ik gemakkelijker een lezing voorbereid als ik aan het hardlopen ben dan als ik achter de computer mijn verhaal in elkaar probeer te sleutelen.

Tafels automatiseren gaat vaak gemakkelijker als er tegelijkertijd iets fysieks gedaan wordt dat de aandacht opeist. Bijvoorbeeld tijdens het overkoppen van een ballon de tafels opzeggen.

 

Ondersteun je kind om oplossingen met de leerkracht te bespreken anders zal de leerkracht denken dat je kind niet oplet.

“Ik wil graag de instructie horen en het  lukt me beter om te luisteren als ik ondertussen een sudoku invul. Je mag me achteraf testen of ik de instructie gehoord heb.”

 

Tips en valkuilen.

Er zijn vele redenen waarom hoogbegaafde kinderen toch veel fouten kunnen maken in hun werk:

  • Hoogbegaafde kinderen zijn niet automatisch overal goed in dus natuurlijk kunnen het reële fouten zijn omdat ze de stof nog niet beheersen.
  • Ze kunnen totaal ongemotiveerd zijn en lukraak maar wat invullen.
  • Ze kunnen door faalangst geblokkeerd raken.
  • Ze kunnen het niet ‘cool’ vinden om hoog te scoren en expres fouten maken.
  • Het kan zijn dat ze metacognitieve vaardigheden missen om de taak goed aan te pakken. Ze lezen bijvoorbeeld de instructie niet goed omdat ze denken al te weten wat de bedoeling is. Of ze denken verder door dan de vragensteller bedoeld heeft. Of ze beantwoorden de vraag vanuit hun algemene kennis i.p.v. deze precies uit de tekst te destilleren. Enzovoort.

Fouten komen dus niet altijd van te lage spanning. Toch is het een relevante factor om verder te  onderzoeken vooral ook omdat het relatief eenvoudig aangepakt kan worden.

Zoek daarbij naar oplossingen die passen bij de persoon.  Voor de één hangt een tijdslimiet als een zwaard van Damocles boven het hoofd  en wordt de spanning juist te groot. Voor een ander geeft het net de extra uitdaging die nodig is om gefocust te kunnen blijven.

 

Heb je zelf goede oplossingen gevonden waardoor je kind (of jijzelf) zich beter kan concentreren op een te gemakkelijke taak? Deel ze s.v.p. met ons in het onderstaand opmerkingen veld.

Reacties

16 reacties op “Hoe je je hoogbegaafde kind helpt zich te concentreren bij te gemakkelijke taken.”

  1. Judith Prins avatar
    Judith Prins

    Makkelijk in te zetten en heel logisch

  2. Lisette avatar
    Lisette

    Weer een mooi en nuttig stukje.

    1. Marieke avatar
      Marieke

      dank je Lisette.
      Groeten, Marieke

  3. robert th. lazet avatar
    robert th. lazet

    Op een fijne manier weer even weergegeven welke tools we soms
    automatisch (intuitief) gebruiken. Dank je.

    1. Marieke avatar
      Marieke

      Fijn, dank je Robert. Als je nog aanvullende tips hebt op grond van de dingen die jullie intuïtief doen dan zijn die van harte welkom 🙂

  4. klarie avatar
    klarie

    Mijn dochter maakt vaak fouten omdat ze te snel wil en daardoor de vragen niet goed leest. Heb je een tip voor haar? (Groep 6)

    1. Marieke avatar
      Marieke

      Hoi Klarie
      Zou het helpen om de tekst met een blaadje te bedekken en regel per regel te lezen?
      En verder denk ik aan groeitaal gebruiken: nieuwe gewoonte afspreken en structureel oefenen en reflecteren. Bijv. nieuwe gewoonte: goed lezen en na het het lezen van de opdracht checken of idee klopt (dus nog een keer lezen) en structureel samen reflecteren of het al lukt. Als ze toch nog fouten maakt omdat ze te snel wil: “Ik zie dat je het nog moeilijk vindt om de opdracht goed te lezen, blijven oefenen tot het lukt” of als het al wel is gelukt “Ik zie dat het is gelukt om de opdrachten goed te lezen, ga zo door”. Volhouden tot nieuwe gewoonte ingesleten is.

      1. cornel avatar
        cornel

        Of je dochter de vraag als tekening / schema laten noteren. Ook de tekst kan ze eerst in haar eigen “tekening” samenvatten. Daardoor blijft ze eerst bij de tekst en tijdens het beantwoorden van de vragen kan ze haar kortere versie gebruiken.
        Ben benieuwd of ze zin heeft het te proberen.

        1. cornel avatar
          cornel

          Een sudoku invullen vind ik heerlijk rustgevend. En ondertussen kan je denken, luisteren enz. Leuk hier de tip te lezen.

        2. Marieke avatar
          Marieke

          bedankt voor je tip Cornel.

  5. Floris avatar
    Floris

    Hi Marieke,
    Waarom helpt belonen en straffen niet?

    1. Marieke avatar
      Marieke

      Hoi Floris Straffen en belonen werkt niet zo goed omdat het dan om jouw beoordeling gaat i.p.v. om zijn leerproces. De voldoening als je de sleutel vindt is ‘beloning’ genoeg.

  6. Daphne avatar
    Daphne

    Even een reactie op het concentratie vermogen. Mijn zoon zit in de eerste van het gymnasium en vindt woordjes leren heel vervelend. Ik overhoor hem terwijl hij voetbalt of op zijn waveboard bezig is. Werkt prima!

  7. Corine avatar
    Corine

    Hai, heel fijn stukje! Dankjewel!

    Ik heb een aanvulling die ongeveer bij het topic aansluit:
    Bij saaie taken als kamer opruimen kun je samen een stappenplan maken. Zo wordt het meer eigen. Mijn zoon heeft ook asperger, dus kamer opruimen is niet zozeer te makkelijk maar wel heel saai en lastig te overzien.
    Het kernpunt is dat ze inbreng in een taak hebben die meer GRIP geeft!

    1. Marieke avatar
      Marieke

      Hoi Corine,
      Fijn dat je er wat aan hebt en dank voor je aanvulling. Ik ben het helemaal met je eens dat stappenplannen goed kunnen werken als ze gebruikt worden om je kind meer grip te laten krijgen. Meer hierover in de blog “Zonder strijd naar bed”
      http://www.helpmijnkindishoogbegaafd.nl/tips-en-tools/zonder-strijd-naar-bed/ Niet alleen voor het avond-ritueel maar op vele fronten toepasbaar.
      Groeten, Marieke

  8. Irene avatar
    Irene

    Het is mij gelukt mijn dochter de tafeltjes te leren terwijl ze in bad zat. Een wedstrijdje houden wie sommen het snelst kon maken, werkte ook erg goed, dan wist ze opeens wel de juiste antwoorden, sneller dan ik. Alleen geloofde de juf dat weer niet.